«فضای مجازی، تهدید یا فرصت؟»| شبکه ملی اطلاعات؛ راه حل مقابله با جاسوسی سایبری

به گزارش می‌متالز، «پرونده حکمرانی فضای مجازی»؛ امروزه انقلاب ارتباطات و اطلاعات، از منظر زمانی و مکانی جهان را فشرده کرده و در نتیجه امکان جاسوسی در گستره زمان و مکان را چنان مهیا کرده که در گذشته اصولا قابل تصور نبود. در واقع به زبان ساده معنای چنین تحولی این است که برای آن‌هایی که به دنبال جاسوسی هستند دیگر زمان و مکان معنایش را از دست داده و جاسوسی به فرای محدودیت زمانی و مکانی رسیده است. این در شرایطی است که قبل از انقلاب سایبری در عرصه جاسوسی، عملا محدودیت زمانی و به خصوص مکانی از مهمترین موانع محسوب می‌شد.

امروزه تقریبا تمامی محیط‌های فردی، شخصی، اقتصادی، نظامی، سیاسی، اطلاعاتی و امنیتی به شکلی به دنیای سایبر متصل هستند و یا اینکه دنیای سایبر عملا امکانات رسوخ به آن‌ها را فراهم نموده است. بر اساس آمار‌های معتبر بین المللی در سال ۲۰۱۵، استفاده از اینترنت طی دهه گذشته حداقل چهار برابر شده است. همچنین طی سال‌های اخیر، بیش از ۴ میلیارد نفر کاربر اینترنت در سطح جهان فعال بوده اند. بر اساس آخرین آمار‌های بین المللی در حال حاضر بیش از ۶۰ درصد از جمعیت جهان ارتباطی روزانه و مداوم اینترنتی دارند. این در شرایط است که در سال ۱۹۹۵ این میزان چیزی در حدود ۱ درصد بود. ضمن اینکه در همین مدت، میزان پهنای باند و سرعت اینترنت و در نتیجه، سرعت تبادل اطلاعات و داده‌ها به شدت افزایش یافته که این امر در مجموع عرصه‌ای جدید برای تاثیرگذاری و تاثیرپذیری و در عین حال جاسوسی و قدرت یابی در عرصه‌های مختلف مهیا کرده است.

فضای سایبر این امکان را فراهم نموده تا حساس‌ترین اطلاعات سیاسی کشور‌ها در دسترس دیگران قرار گیرد. در این زمینه می‌توان به اطلاعات منتشر شده سایت ویکی لیکس و اسنودن اشاره نمود که در آن‌ها به وضوح نشان داده شده ایالات متحده آمریکا تقریبا حساس‌ترین مراکز سیاسی و امنیتی کشور‌های مختلف را رصد کرده است. ایالات متحده آمریکا حتی مکالمات رهبران کشور‌های نزدیک به خود را رصد کرده و از آخرین و حساس‌ترین اطلاعات سیاسی و امنیتی این کشور‌ها باخبر بوده است. همین اطلاعات به خوبی نشان می‌دهد آمریکا و احتمالا سایر کشورها، عملا در حال رصد رهبران و مراکز حساس سیاسی سایر کشور‌ها به خصوص کشور‌های هدف هستند.

عمق نگرانی زمانی مشخص شد که رهبران کشور‌هایی همچون آلمان که خود از جمله کشور‌های پیشرو در عرصه فضای سایبر و جاسوسی سایبری هستند نیز مورد جاسوسی آمریکا قرار گرفته اند. بر اساس اطلاعات منتشر شده، تلفن همراه خانم آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، توسط دستگاه‌های جاسوسی آمریکا مورد جاسوسی قرار گرفت. البته می‌توان جاسوسی سایبری از رهبران سایر کشور‌ها از جمله فرانسه و انگلستان را نیز به این مورد اضافه کرد. به هر حال زمانی که امکان جاسوسی سایبری از رهبران قوی‌ترین کشور‌های اروپایی وجود دارد، عملا این نگرانی برای سایر کشور‌ها کاملا جدی و نگران کننده است. ضمن اینکه این رویدادها، نشان دهنده این است که جاسوسی سایبری از نظر حوزه و گسترده قابل قیاس با جاسوسی سیاسی در معنای سنتی نیست.

باید گفت جاسوسی سایبری منحصر در عرصه‌های سیاسی و امنیتی نبوده است و رقابت گسترده‌ای بین کشور‌های مختلف برای دسترسی به اطلاعات غیرسیاسی و غیر امنیتی همدیگر در حال انجام است. از جمله می‌توان به تلاش گسترده دولت و مراکز علمی و صنعتی چین و آمریکا برای دسترسی به اطلاعات علمی، تکنولوژیکی و صنعتی یکدیگر اشاره نموده که عمدتا با امکانات فضای سایبر صورت می‌گیرد. بر اساس اسناد سایت ویکی لیکس دولت آمریکا ارتباطات بسیار نزدیکی با شرکت‌های اصلی در عرصه فضای سایبر دارد و از آن‌ها می‌خواهد اطلاعات شهروندان کشور‌های مختلف را در اختیار سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا قرار دهند.

شبکه ملی اطلاعات؛ راه حل مقابله با جاسوسی سایبری در دنیا

با توجه به این شرایط باید گفت یکی از مهمترین پیامد‌های انقلاب سایبری در عرصه جاسوسی تسهیل جمع آوری اطلاعات، آن هم به شکل گسترده در ابعاد و حوزه‌های مختلف یک کشور توسط سایرین است که این خود یکی از ویژگی‌های ماهوی تفاوت زا بین جاسوسی سنتی و جاسوسی سایبری در معنای عام است و بسیاری از کشور‌ها برای پیشگیری از لطمات و خسارات ناشی از جاسوسی سایبری، شبکه ملی اطلاعات و اینترنت مستقل از اینترنت آمریکایی را در دستور کار خود قرار داده اند.

از جمله این کشورها، فرانسه است؛ در این باره ماکرون رئیس جمهور فرانسه در مراسم افتتاحیه IGF۲۰۱۸ در پاریس، با انتقاد جدی از چالش‌ها و تهدیدات روزافزون ناشی از اینترنت موجود برای حیات و بقای جوامع و دموکراسی‌ها و با انتقاد از اینترنت آمریکایی و اینترنت چینی، ضرورت ایجاد مدل جدیدی از فضای سایبری و ایجاد چارچوب جدید تنظیم مقررات بین المللی برای اینترنت را مطرح نمود. همچنین در این اجلاس آنجلا مرکل صدر اعظم آلمان با دفاع از حفظ استقلال و حاکمیت کشور آلمان و اتحادیه اروپا بر فضای مجازی بدون منزوی شدن و قطع از شبکه جهانی و فاصله گرفتن از ارزش‌ها و تعهد با اینترنت جهانی مشترک، آزاد، باز، امن بر اساس فهم مشترک و ارزش‌های مشترک تأکید کرد. ایران نیز از کشور‌هایی است که از حدود ۱۵ سال پیش ایجاد و تکمیل شبکه ملی اطلاعات را در دستور کار خود قرار داده است و قرار است این وعده در دولت سیزدهم به طور کامل محقق شود.

منبع: خبرگزاری تسنیم